DISC is het model om inzicht te krijgen in gedrag. In dit artikel lees je alles over DISC wat je moet weten en meer.

Wat is het DISC model?

Het DISC model geeft mensen inzicht in hun eigen gedragsstijl en die van anderen. Het model helpt je om gedrag dat mensen het meest vertonen (voorkeursgedrag) inzichtelijk te maken en duidelijk te herkennen.

Uit onderzoek komt naar voren dat gedragskenmerken kunnen worden gegroepeerd in vier gedragsstijlen. De letters DISC vertegenwoordigen deze vier gedragsstijlen: Dominant, Invloedrijk, Stabiel en Consciëntieus. We hebben allemaal een mix in ons. Eén van de vier stijlen/kleuren is vaak het sterkst ontwikkeld en het meest zichtbaar voor de buitenwereld.

Het DISC model is eind jaren twintig ontwikkeld door de Amerikaanse psycholoog Dr. William Moulton Marston, met grote invloeden van Dr. Carl Gustav Jung.

Gedrag als basis van DISC

Gedrag is niet aangeboren, gedrag is aangeleerd. Je karakter is aangeboren, maar je gedrag bepaalt en stuurt. Gedrag is het best te omschrijven als de manier waarop je zaken aanpakt en de manier waarop je reageert op de dingen die in je omgeving gebeuren.

Jouw gedrag is ontstaan door je opvoeding, scholing en eerdere ervaringen. De meeste mensen hebben heel slecht inzichtelijk wat ons gedrag is en kunnen moeilijk inschatten wat het effect van ons gedrag is op onze omgeving. We hebben vaak niet door wat we doen. Als je eerst inzicht krijgt in je eigen gedrag, kun je daarna kijken wat voor effect jouw gedrag heeft op de omgeving.

Gedrag is waarneembaar voor je omgeving. Ben je bijvoorbeeld iemand die van zijn hart geen moordkuil maakt of denk je liever eerst goed na over wat je gaat zeggen? Plan jij je taken ver vooruit of zie je wel wat er die dag gaat gebeuren en improviseer je graag? Met dit soort afwegingen laat je al je voorkeursstijl zien.

Je gedrag bepaalt ook de manier waarop je graag benaderd wilt worden door anderen en hoe je zelf anderen benadert. En anderen reageren weer op jouw gedrag. Het is een constante wisselwerking. Het DISC model helpt met inzicht krijgen in jouw eigen gedrag en het gedrag van anderen.

Uitleg DISC model

Binnen DISC zijn er vier stijlen te herkennen. Indirect versus direct en taakgericht (denken) versus mensgericht (voelen).
In de onderstaande illustratie zie je de verschillende gedragskenmerken van mensen die hoog scoren op indirect en direct.

Indirect
Mensen die hoog scoren op ‘indirect’ laden zich op door alleen te zijn. Ze zijn behoedzaam, rustig en willen liever geïntroduceerd worden bij anderen, dan dat ze zelf op iemand afstappen. Indirecte mensen zijn rustige types, luisteren graag, praten met een zachter stemgeluid, hebben rustige en beheerste lichaamstaal en staan niet graag op de voorgrond.

Direct
Mensen die hoog scoren op ‘direct’ zoeken actief mensen op, maken contact met anderen door zichzelf te introduceren, staan graag op de voorgrond en zeggen wat ze te zeggen hebben. Zij nemen risico’s en nemen vaak het initiatief. Directe mensen zijn open, energiek en spraakzaam, hebben vaak een luider stemgeluid en hebben een expressieve en levendige lichaamstaal.

Daarnaast hebben we de andere gedragspatronen: taakgericht versus mensgericht.

Taakgericht
Mensen die hoog op taakgericht scoren, handelen rationeel en denken dus eerst goed na voordat ze handelen. Zij zijn controlerend en richten zich op het doen van dingen en het behalen van resultaten. Zij nemen hun besluiten op basis van feiten en argumenten en zijn gericht op het afronden van taken.

Mensgericht
Mensen die vooral mens- of relatiegericht zijn, handelen vooral vanuit het voelen. Zij zijn gericht op het bouwen van relaties en nemen besluiten op basis van emoties en gevoel.

DISC model kleuren

We hebben de vier afzonderlijke gedragspatronen bekeken, hieronder aangegeven met de kenmerkende DISC kleuren. Door mensgericht en taakgericht, indirect en direct én de vier gedragstypen te combineren ontstaat het volgende model.

Wat jouw gedragstype of DISC kleur is, wordt bepaald door jouw score op de verschillende gedragspatronen;

Hoog scorend op Direct en Taakgerichtheid = Dominant (rood);
Hoog scorend op Direct en Mensgericht = Invloed (geel);
Hoog scorend op Indirect en Mensgericht = Stabiel (groen);
Hoog scorend op Indirect en Taakgericht = Consciëntieus (blauw).

Jouw persoonlijke stijl is altijd een combinatie van alle vier de kleuren. Eén DISC kleur overheerst vaak in ons dagelijkse doen en laten. Bij het bepalen van jouw persoonlijke gedragsstijl is er geen goed of slecht. Ieder gedragsstijl neemt heel veel kwaliteiten met zich mee en ook de nodige valkuilen. Er is geen superieure testuitslag, geen gedragsstijl of combinatie die het beste is. Dat is ook niet het doel van DISC. Het gaat erom dat je het als middel gebruikt om meer inzicht te krijgen in gedrag.

Hieronder lees je de verschillende kenmerken van de kleuren (DISC gedragsstijlen) nog eens kort. Als je meer wilt weten over een specifieke kleur, klink dan op de link.

DISC Rood (dominant)
Iemand met deze gedragsstijl gedraagt zich doelgericht, innovatief, besluitvaardig en overtuigend. Andere kenmerken zijn: energiek, stevige handdruk, soms bozige expressie, dynamisch, duidelijk sprekend.

DISC Geel (invloed)
Degene met deze gedragsstijl is tolerant, mensgericht, enthousiast, diplomatiek en inspirerend. Andere kenmerken zijn: aanwezig, expressief, beweeglijk, hartelijk, hoog spreektempo, uitnodigend.

DISC Groen (stabiel)
Deze gedragsstijl kenmerkt zich door een meer afwachtende houding en terughoudendheid. Deze doener is attent, ontspannen, vriendelijk, kalm en luistert graag en goed naar anderen.

DISC Blauw (Consciëntieus)
Mensen die hoog scoren op deze gedragsstijl richten zich op kwaliteit en regels. Ze zijn correct en beleefd, discreet, precies, gereserveerd, formeel en hebben vaak een scherpe blik.

DISC model toont verschil gewenst gedrag en natuurlijk gedrag

Meestal zit er verschil tussen jouw gedrag in gunstige omstandigheden en in minder gunstige omstandigheden.

Gewenst gedrag
Zijn de omstandigheden gunstig en ben je op je gemak, dan stemmen wij ons gedrag af op wat in onze ogen van ons wordt verwacht. We interpreteren onze omgeving en de situatie en handelen op een wijze die in onze ogen passend is. We zijn ons bewust van het gedrag dat van ons wordt gewenst. Wat we dan laten zien is gewenst gedrag.

Natuurlijk gedrag
Is er een bepaalde mate van stress en zijn de omstandigheden minder gunstig, dan vertoon je gedrag conform je kernpatroon. Dit gaat als vanzelf, omdat je onder een bepaalde mate van druk terugkeert naar je natuurlijke gedragsstijl. Juist omdat je je hier niet van bewust bent, is het van belang om meer inzicht te krijgen in de persoonlijke effectiviteit van het natuurlijk gedrag. Dan kun je bepalen of jouw natuurlijke gedrag je helpt óf belemmert in bepaalde situaties.

Hoe groter het verschil tussen het gewenste gedrag en het natuurlijke gedrag, hoe meer energie het zal kosten om het gewenste gedrag te laten zien. Onder druk kan je dan vervallen in je natuurlijke gedrag, wat onvoorspelbaar kan zijn voor je omgeving.

Hoe meet je de DISC model kleuren?

Je kunt op verschillende manieren achter iemands DISC kleur komen.

Observeren
Je kunt achter iemands DISC kleur komen door goed te kijken naar de verbale en non-verbale communicatie. Je kunt kijken of het gedrag wat iemand laat zien valt onder direct of juist eerder onder indirect gedrag. Daarnaast maak je een inschatting of je meer taakgericht of mensgericht gedrag ziet. Als je dat weet, kun je inschatten welke DISC kleur erbij hoort.

DISC test
Je kunt DISC ook meten met een (online) vragenlijst. Deze zijn er in verschillende varianten. IMK opleidingen maakt gebruikt van de DISC analyse van Q4 Profiles.

In ongeveer een kwartier vul je de online vragenlijst in. Antwoorden zijn daarbij nooit goed of fout. Hieruit komt je persoonlijke gedragsprofiel naar voren. Dit profiel wordt omschreven in een rapport dat in verschillende vormen beschikbaar is, variërend van een (kosteloze) algemene beschrijving tot een uitgebreid rapport inclusief overzichtelijke grafieken.

Maak hier jouw gratis Q4 DISC gedragsanalyse

Wat levert het DISC model op?

Het gebruiken van het DISC model heeft vele voordelen. We zetten er een paar op een rij:

betere onderlinge communicatie;
conflicten oplossen of voorkomen;
onderlinge verschillen waarderen;
positiever en effectiever samenwerken;
beter zicht op valkuilen en kwaliteiten;
inzicht in wat motiveert.

Waarvoor wordt DISC gebruikt?

DISC gebruik je zowel individueel als voor teams, om inzicht te geven in gedrag.

Individueel
Individueel krijg je meer inzicht in persoonlijke kwaliteiten, de voorkeuren en behoeftes achter gedrag en waar mensen mogelijk energie verliezen. Je wordt je bewust van jouw handleiding die je ook aan anderen kan communiceren. Daarnaast geeft het duidelijkheid over verschillen in behoeften en gedrag, waardoor je de ander beter leert begrijpen en de communicatie verbetert.

Teams
Bij teams gaat het vooral over elkaar beter leren kennen en begrijpen. Is er een goede mix van alle beschikbare kwaliteiten en worden deze ook ingezet? Je weet beter wat de ander van jou nodig heeft, waardoor je meer op dezelfde golflengte met elkaar gaat communiceren. Hierdoor begrijp je elkaar veel beter en kom je tot een beter resultaat!