Elke (startende) leidinggevende loopt er wel eens tegenaan: een team dat niet goed samenwerkt, teamleden die maar matig met elkaar communiceren of niets van jou willen aannemen. Best lastig om daarmee om te gaan. In dit artikel lees je hoe je effectief kunt leidinggeven aan team.
Inhoud
Effectief leidinggeven, wat is dat?
Effectief leidinggeven en effectief leiderschap worden nog weleens door elkaar gebruikt. Toch is er een belangrijk verschil tussen beide termen: effectief leiderschap kan iedereen tonen en is niet voorbehouden aan leidinggevenden. Effectief leidinggeven wel.
Effectief leidinggeven gaat verder dan alleen het coördineren van taken en het behalen van doelen. Het omvat het inspireren, motiveren en begeleiden van individuen om gezamenlijk succes te behalen. Een effectieve leider begrijpt de behoeften en sterke punten van zijn teamleden, bevordert open communicatie en creëert een omgeving waarin innovatie en groei worden aangemoedigd.
Effectief leiderschap gaat over het positief beïnvloeden en inspireren van anderen en het tonen van voorbeeldgedrag.
Welke competenties heb je nodig voor effectief leidinggeven?
Effectief leidinggeven vraagt dus heel wat meer dan alleen het instrueren en aansturen van je team. Wil jij je ontwikkelen tot een effectief leidinggevende? Dan is het belangrijk dat je beschikt over een aantal competenties:
- Communicatievaardigheden: je bent in staat om helder, beknopt en effectief te communiceren, zowel mondeling als schriftelijk. Je kunt complexe informatie begrijpelijk overbrengen en je luistert actief.
- Besluitvaardigheid: je neemt weloverwogen beslissingen op basis van beschikbare informatie en je hebt de moed om knopen door te hakken, zelfs in onzekere situaties.
- Motiveren en inspireren: je motiveert en inspireert anderen en maakt ze enthousiast.
- Empathie: je kunt je inleven in de gevoelens en perspectieven van anderen.
- Aanpassingsvermogen: je bent flexibel en past je aan bij veranderingen, nieuwe omstandigheden en onverwachte uitdagingen.
- Conflicthantering: je kunt conflicten effectief identificeren en lost ze op op een constructieve en positieve manier.
- Resultaatgerichtheid: je richt je op het behalen van meetbare resultaten en doelen, met oog voor kwaliteit en efficiëntie.
- Teamontwikkeling: je bent in staat om een divers team samen te stellen, te begeleiden, te inspireren en te ontwikkelen zodat de sterke punten van individuele teamleden worden benut.
- Zelfreflectie en zelfbewustzijn: je hebt het vermogen om kritisch naar jezelf te kijken, feedback te ontvangen en voortdurend te streven naar persoonlijke groei en ontwikkeling.
Bezit jij nog niet al deze competenties? Geen zorgen. Ook als leidinggevende ben je nooit klaar met leren en ontwikkelen.
De 10 pijlers van effectief leidinggeven
Wanneer kun je zeggen dat je een effectief leidinggevende bent? Zoals gezegd ben ook jij nooit klaar met leren, maar als je onderstaande pijlers als uitgangspunt neemt ben je een heel eind op weg!
Pijler 1: Goede communicatie
Effectief communiceren is essentieel voor een leidinggevende. Dat betekent dat je interesse toont, luistert, helder bent in wat je wilt overbrengen en dat je je communicatie afstemt op de ander. Daarmee bouw je aan een positieve teamcultuur, een goede samenwerking en voorkom je misverstanden en conflicten.
Pijler 2: Situationeel leiderschap
Situationeel leiderschap is het afstemmen van je leiderschapsstijl op de situatie en de behoefte van een medewerker. Als leidinggevende stuur je meerdere medewerkers aan. Sommige teamleden hebben bij bepaalde taken meer sturing en ondersteuning nodig, anderen minder. Door je leiderschapsstijl aan te passen, geef je elk teamlid precies de aandacht die hij of zij nodig heeft om het werk goed uit te voeren en zich te ontwikkelen.
Pijler 3: Wederzijds vertrouwen
Om effectief leiding te kunnen geven, is het belangrijk dat jij vertrouwen hebt in je team en zij in jou. Je teamleden weten dat jij het beste met hen voor hebt — hun belangen worden behartigd. Ze vertrouwen erop dat jij klaar staat om hen te helpen. En andersom is dat precies hetzelfde: jij vertrouwt op hun kennis en expertise en waardeert hun bijdrage en inzet.
Vertrouwen win je door de ander te leren kennen. Praat met je medewerkers, toon interesse, luister oprecht en met aandacht. Weet wat ze motiveert, wat ze belangrijk vinden en wat ze in hun vrije tijd doen. En: geef je team de credits voor successen en houd ze uit de wind bij kritiek. Natuurlijk bespreek je fouten met je team en lossen jullie ze samen op, maar jij neemt de verantwoordelijkheid voor hun functioneren.
Pijler 4: Goed voorbeeld doet goed volgen
Als jij wilt dat teamleden bepaald gedrag vertonen, zul je zelf het goede voorbeeld moeten geven. Wil je dat zij elkaar feedback geven? Dan doe jij dat vaak en op de juiste manier. Wil je dat ze elkaar goed informeren? Jij houdt je team op de hoogte waar je mee bezig bent en wat er speelt. Wil je dat er minder geroddeld wordt? Jij geeft het goede voorbeeld en spreekt anderen aan die wel roddelen. Kortom, jij laat het gedrag zien dat je van anderen verwacht.
Pijler 5: Teamontwikkeling
Een effectief leidinggevende helpt anderen om zich te ontwikkelen, effectief samen te werken en samen te leren. Jij bent er om anderen te ondersteunen en aan te moedigen zodat jullie samen succesvol zijn in het behalen van de teamdoelen. Daarvoor investeer je in teamontwikkeling. Dat kan variëren van het geven van feedback tot het organiseren van gezamenlijke trainingen, het ontwikkelen van (persoonlijke) vaardigheden en het bezoeken van conferenties en vakbeurzen.
Pijler 6: Jezelf ontwikkelen
Effectief leidinggeven vraagt ook om het ontwikkelen van je eigen kennis en vaardigheden. Je vraagt feedback en reflecteert op je eigen gedrag, besluiten en keuzes. Tijdens trainingen, opleidingen en cursussen doe je nieuwe vaardigheden en inzichten op en wissel je ervaringen uit met andere leidinggevenden. Zo ontwikkel jij jezelf om steeds beter te worden in je vak.
Pijler 7: Delegeren
Veel startend leidinggeven vinden het moeilijk om werk te delegeren. Toch is het essentieel om dit te doen. Door werk te delegeren laat je zien dat je vertrouwen hebt in het functioneren, de kennis en vaardigheden van je team. Ook geef je ruimte voor ontwikkeling en het nemen van verantwoordelijkheid.
Pijler 8: Verantwoordelijkheid
Een effectief leidinggevende neemt de verantwoordelijkheid voor het functioneren van zijn of haar team. Gaan dingen die niet gaan zoals gepland, dan neem jij als leidinggevende de verantwoordelijkheid. Je zoekt samen met je team naar oplossingen en verbetermogelijkheden. Behaalt het team een succes? Dan zijn de credits voor het team en niet alleen voor jou als leidinggevende. Dit verschil is cruciaal om aan te voelen als je effectief wilt (leren) leidinggeven.
Pijler 9: Visie
Als je effectief wilt leidinggeven helpt het hebben en uitdragen van een visie om je team te motiveren en te inspireren. Het hoeft niet te betekenen dat je altijd zélf een visie hoeft te hebben, maar je bent wel in staat deze (samen) met je team te ontwikkelen. Je helpt je team om te zien wat er moet gebeuren om die visie te realiseren of bij te dragen aan de visie en missie van de organisatie. Strategisch kunnen denken helpt om duidelijke doelen te stellen.
Pijler 10: Oprechte betrokkenheid
Leidinggeven is een vak waarin je veel kunt leren. Toch is er één basiskwaliteit die misschien wel het grootste verschil maakt: jouw mate van oprechte betrokkenheid, interesse en begaan zijn met anderen. Jij wilt het beste uit je teamleden halen en dat doe je met een goede begeleiding en ondersteuning maar vooral ook met persoonlijke betrokkenheid.
Deze pijlers vormen de basis voor effectief leidinggeven, maar het is goed om te onthouden dat elk team en elke situatie kan vragen om ander leiderschap waarbij je al je competenties inzet.
Zelf effectief leren leidinggeven?
Een van de pijlers van effectief leidinggeven is jezelf ontwikkelen. Dat doe je onder andere door trainingen te volgen die je helpen om beter te worden in je vak. Wij hebben meerdere interessante opties:
- Voor de startende leidinggevende is de cursus Starten met leidinggeven Je verbetert je communicatieve vaardigheden, weet hoe je kunt delegeren en hoe je medewerkers te motiveren.
- Tijdens de training De effectieve teamleider werk je aan een aantal essentiële leiderschapsvaardigheden en competenties en ontwikkel je jouw persoonlijk leiderschap.
- Fan van DISC? Dan is de training DISC en leiderschap iets voor jou. Je krijgt niet alleen inzicht in je eigen gedrag en jouw stijl van communiceren, maar ook in dat van de ander.
