Burn-out, de cijfers liegen er niet om. In 2021 gaf 34% van de Nederlandse bevolking werkstress als reden voor verzuim en had 15,3% van de beroepsbevolking last van burn-outklachten (TNO). Een zieke medewerker kost gemiddeld 250 euro per dag en een medewerker met een burn-out is gemiddeld 9 maanden uit de running. De afwezigheid van de collega legt veel druk op de andere medewerkers. Alle reden om te kijken hoe jij, als HR-medewerker, een burnout kan herkennen. Want hoe eerder je de symptomen herkent, hoe eerder je de medewerker kan helpen op de weg naar herstel.
Wat is een burnout?
Waar hebben we het eigenlijk over als we de term ‘burn-out’ gebruiken? Een burn-out is het gevoel van mentaal, emotioneel en lichamelijk helemaal leeg zijn. Alle energie is opgebrand door langdurige en overmatige stress. Stress op het werk, in privé of een combinatie daarvan. Iemand met een burn-out heeft lichamelijke en mentale klachten.
Signalen van een burnout herkennen
Een burn-out kan verschillende lichamelijke en mentale klachten veroorzaken. Dit verschilt per persoon. Deze klachten spelen vaak bij een burn-out:
Lichamelijke klachten
- Regelmatige hoofdpijn
- Pijn in de nek, schouders en rug
- Misselijkheid
- Onverklaarbare buikpijn
- Hartkloppingen
- Hoge bloeddruk
- Benauwdheid
- Slapeloosheid
- Chronische vermoeidheid
- Lagere weerstand
Mentale klachten
- Concentratieproblemen
- Besluiteloosheid
- Onzeker gedrag
- Laag zelfbeeld
- Neerslachtigheid
- Opgejaagd gevoel
- Wantrouwend tegenover collega’s
- Angstig gevoel
- Paniekaanvallen
- Snel geëmotioneerd (huilen)
- Snel boos
- Vergeetachtigheid
Burnout herkennen
De hierboven beschreven klachten ervaart de medewerker zelf. Sommige klachten zijn zichtbaar voor de buitenwereld, maar de meeste klachten zijn niet te signaleren door een ander. Daarnaast is er geen eenduidige manier waarop medewerkers reageren op werkstress. De een trekt zich terug, wordt cynisch of zelfs onzichtbaar. De ander wordt juist meer aanwezig, bot, te direct en is niet leuk meer om mee samen te werken. Weer een ander gaat juist harder werken en trekt veel werk naar zich toe, meer dan hij aankan. Een burnout herkennen is dus nog niet zo makkelijk.
De meeste medewerkers met burn-outklachten zijn zelf in ontkenning. Zij zullen niet snel zelf aan de bel trekken. Daarom is het extra belangrijk voor jou om een burnout te herkennen. We hebben daarom een aantal van de zichtbare signalen voor een (bijna) burn-out op een rijtje gezet.
- De medewerker voelt zich moe, komt mat over en heeft een lagere productiviteit.
- Hij klaagt over de werkdruk, maar staat niet (meer) open voor oplossingen en heeft moeite met veranderingen.
- De medewerker is vaker ontevreden en sneller geïrriteerd dan anders.
- De medewerker is regelmatig ziek en/of heeft vaker lichamelijke klachten dan voorheen die niet beter lijken te worden na een doktersbezoek.
- De medewerker heeft lang (meer dan een uur) de tijd nodig om te herstellen na het werk. Alarmbellen als de medewerker een heel weekend nodig heeft om te herstellen.
- De balans tussen de taken die de medewerker energie kosten en geven is scheef.
- Zijn ziekteverzuim is hoger, omdat door stress de weerstand verlaagt.
- De medewerker komt onzekerder over, vraagt veel om bevestiging en maakt onnodige fouten.
- De medewerker heeft een gejaagde houding. Alles moet af.
- De medewerker is gevoeliger voor drukte en geluid en kan zich daardoor moeilijker concentreren.
- Het overzicht bewaken is moeilijker. Het stellen van prioriteiten is lastiger.
- Verminderde betrokkenheid en weinig tot geen initiatief nemen. De medewerker doet alleen het hoognodige.
- De medewerker vergeet veel, krijgt het werkt niet af of de kwaliteit is niet wat je van hem gewend bent.
Bovenstaande signalen kun je als aanleiding gebruiken om verder te onderzoeken en in gesprek te gaan met de medewerker. Het is geen keiharde checklist voor een burn-out. Daarnaast is het ook vaak zo dat de medewerker met de burn-out zelf in ontkenning is, dus ga voorzichtig te werk.
Burnout voorkomen
Een burn-out voorkomen bij een medewerker begint met observeren en interesse tonen. Zie en ken jouw medewerkers. Dat is de basis van het herkennen van een (naderende) burn-out. Ga regelmatig in gesprek. Zie of hoor je andere dingen dan dat je gewend bent van die persoon, dan kan dit wijzen op werkstress. De eerste tekenen van een burn-out kunnen subtiel zijn. Herken tijdig de stresssignalen en onderneem samen actie.
Zo kan je bijvoorbeeld samen kijken wat de medewerker nodig heeft om weer meer in balans te komen. Misschien geeft het lucht als hij tijdelijk minder taken heeft of bepaalde taken overdraagt aan een collega. Biedt de medewerker goede begeleiding zodat hij verder kan.
Meer weten?
Wil jij als HR-medewerker nog meer weten over hoe je uitval van medewerkers kunt voorkomen? Dan is de training Duurzame inzetbaarheid en vitaliteit binnen de organisatie een volgende stap. In deze training staan de principes van vitaal werken centraal en leer je hoe je die binnen jouw organisatie kunt implementeren. Of wil jij je als HR-medewerker verder ontwikkelen? Dan is de opleiding Human Resource Management A iets voor jou.
