Hoewel ontwikkelgesprekken een belangrijk instrument zijn om de ontwikkeling van medewerkers te stimuleren en te monitoren, zie je vaak dat ze niet echt iets opleveren. In dit artikel laten we zien hoe je ontwikkelgesprekken voert waar zowel manager als medewerker écht iets aan hebben.
Inhoud
Wat is een ontwikkelgesprek?
Een ontwikkelgesprek is onderdeel van de HR-cyclus en wordt in elk geval één keer per jaar gevoerd. Staat groei en ontwikkeling hoog op de HR-agenda? Dan is vaker zeker aan te raden. Het is een informeel gesprek tussen een medewerker en zijn of haar leidinggevende. De persoonlijke en professionele ontwikkeling van de medewerker staat centraal. De medewerker heeft een actieve rol: het gaat immers over zijn of haar toekomst.
In een ontwikkelgesprek komen de volgende onderwerpen aan bod:
- Ontwikkelkansen verkennen – wat wil de medewerker leren of bereiken in het werk?
- Loopbaanplanning – waar wil de medewerker naartoe groeien?
- Talentontwikkeling – wat zijn de sterke punten van de medewerker en hoe kan hij of zij die verder inzetten?
- Opleidingen of trainingen – zijn er cursussen of opleidingen die de medewerker kan volgen?
- Werkplezier en motivatie – wat heeft de medewerker nodig om met plezier te blijven werken?
Voordelen van het voeren van ontwikkelgesprekken
Een van de belangrijkste redenen voor medewerkers om lang bij een organisatie te blijven werken, is de mogelijkheid om zich te ontwikkelen. Ontwikkelgesprekken helpen daarbij.
Voordelen van ontwikkelgesprekken voor de werkgever
Ontwikkelgesprekken zijn niet alleen belangrijk voor de medewerker, ook als werkgever heb je er belang bij. Denk aan:
1. Beter gebruik van talent
Medewerkers gaan taken doen die beter bij hun kwaliteiten passen en worden daardoor effectiever in hun werk.
2. Hogere medewerkerstevredenheid
Medewerkers blijven langer bij je werken als ze zich kunnen ontwikkelen en voelen zich meer betrokken bij hun werk en het bedrijf.
3. Efficiënter opleidingsplan
Als je weet waar medewerkers behoefte aan hebben op het gebied van ontwikkeling, kun je veel efficiënter investeren in opleiding en begeleiding.
4. Duurzame inzetbaarheid
Medewerkers die zich kunnen blijven ontwikkelen, blijven langer gezond, gemotiveerd en productief.
5. Minder verzuim
Tevreden medewerkers zullen minder snel uitvallen.
Voordelen van ontwikkelgesprekken voor de medewerker
Zeker als je veel te doen hebt, of je leidinggevende niet zo goed is in het voeren van gesprekken, kun je het gevoel hebben dat je weinig hebt aan ontwikkelgesprekken. Toch heeft het voeren van ontwikkelgesprekken (en vooral het uitvoeren van de afspraken die je maakt met je leidinggevende) veel voordelen.
1. Meer regie over je loopbaan
Je krijgt de ruimte om na te denken over wat jij wilt en waar je naartoe wilt groeien.
2. Meer werkplezier en motivatie
Als je werk beter aansluit bij je talenten en ambities, werk je vaak met meer energie.
3. Duidelijkheid over ontwikkelmogelijkheden
Je weet beter wat er mogelijk is binnen de organisatie qua opleiding, doorgroei of taakverrijking.
4. Meer zelfvertrouwen
Je hebt de mogelijkheid om met je leidinggevende je ambities te onderzoeken en te kijken wat je nodig hebt om die ambities te bereiken. De steun van je leidinggevende leidt tot het nodige zelfvertrouwen om je doelen te behalen.
De structuur van een ontwikkelgesprek
Hoewel het een informeel gesprek is, is het wel handig om een structuur aan te houden. Zo zorg je ervoor dat alle relevante punten aan bod komen:
1. Voorbereiding (voor het gesprek)
Zowel de medewerker als de leidinggevende denken vooraf na over wat ze willen bespreken.
Voorbeeldvragen:
- Wat wil ik bespreken?
- Waar wil ik in groeien?
- Welke vragen heb ik?
2. Huidige stand van zaken
Hoe gaat het sinds het laatste HR-gesprek? Wat heeft de medewerker geleerd en welke uitdagingen waren er?
Voorbeeldvragen:
- Waar ben je trots op in het afgelopen jaar?
- Wat werkte goed?
- Wat kon beter?
3. Toekomst en ambitie
Wat zijn de ambities, doelen of dromen van de medewerker?
Voorbeeldvragen:
- Wat geeft je energie in je werk?
- Welke talenten zou je meer willen inzetten?
- Wat zou je willen leren of verbeteren?
4. Ontwikkelbehoefte en acties
Welke scholing, begeleiding of ervaring heeft de medewerker nodig?
Voorbeeldvragen:
- Welke training of cursus spreekt je aan?
- Wat heb je nodig van mij als leidinggevende?
- Wat kun je zelf oppakken?
5. Afsluiting en afspraken
Samenvatten wat er besproken is en concrete afspraken vastleggen. Doe dit het liefst volgens de SMART-methode:
- Specifiek: zijn de doelen concreet genoeg?
- Meetbaar: hoe meet je de voortgang?
- Acceptabel: zijn jullie het eens met de doelen?
- Realistisch: zijn de doelen haalbaar?
- Tijdsgebonden: welke termijnen en deadlines spreken we af?
Voorbeeld ontwikkelgesprek
Met de juiste voorbereiding en vragen kan een ontwikkelgesprek effectief én leuk zijn voor beide partijen. Onderstaand voorbeeld laat dat goed zien.
Annemieke werkt nu zo’n vier jaar op de klantenservice van een energiebedrijf. Ze is toe aan een volgende stap en ze denkt dat een leidinggevende functie haar goed zou liggen.
1. Terugblik
Leidinggevende:
“Goed dat je er bent, Annemieke. Hoe kijk je terug op de afgelopen periode in je rol als klantenservicemedewerker?”
Annemieke:
“Over het algemeen heel positief. Ik voel me zeker in mijn werk, ook met complexere klantvragen. De afwisseling in gesprekken en het oplossen van problemen past goed bij mij.”
Leidinggevende:
“Goed om te horen. Ik zie ook dat je vaak initiatief neemt, bijvoorbeeld bij het verbeteren van werkprocessen. Wat gaf jou de meeste energie het afgelopen jaar?”
Annemieke:
“Ik vond het begeleiden van nieuwe collega’s erg leuk, en het meedenken over hoe we de klantbeleving kunnen verbeteren. Daar ligt echt mijn interesse.”
2. Toekomst & ambitie
Leidinggevende:
“Heb je al nagedacht over wat je zou willen in de toekomst?”
Annemieke:
“Ja, ik denk dat ik toe ben aan een nieuwe uitdaging. Ik zou graag doorgroeien naar een rol als teamleider of coördinator binnen de klantenservice.”
Leidinggevende:
“Wat spreekt je daarin aan?”
Annemieke:
“Het aansturen van een team, het coachen van collega’s en bijdragen aan de kwaliteit van de dienstverlening. Ik zie daar voor mezelf echt kansen en denk dat ik er klaar voor ben.”
3. Ontwikkelbehoefte & acties
Leidinggevende:
“Dat is een mooie ambitie. Wat zou je nodig hebben om daar naartoe te groeien?”
Annemieke:
“Ik zou graag meer leren over leidinggeven, bijvoorbeeld via een interne opleiding of mentortraject. Daarnaast zou ik het fijn vinden om al wat taken op me te nemen, zoals het ondersteunen bij de planning of bij het coachen van collega’s.”
Leidinggevende:
“We kunnen je inderdaad al wat coördinerende taken geven, bijvoorbeeld bij het verdelen van de werkdruk of het aanspreekpunt zijn bij vragen.”
Annemieke:
“Klinkt goed! Ik zou het ook waardevol vinden om eens een teamoverleg van het management bij te wonen.”
4. Afspraken en vervolgstappen
Leidinggevende:
“Prima. Ik stel voor dat we een ontwikkelplan maken waarin we doelen, leermomenten en begeleiding vastleggen. Dan plannen we over twee maanden een evaluatie.”
Annemieke:
“Top, daar kijk ik naar uit. Dank voor de kans en het vertrouwen.”
Praktische tips
Voor het voeren van ontwikkelgesprekken hebben we praktische tips voor zowel leidinggevenden als medewerkers.
Tips voor leidinggevenden
1. Bereid je goed voor
- Lees het personeelsdossier of eerdere gespreksverslagen.
- Denk na over waar de medewerker sterk in is en waar kansen liggen.
2. Stel jezelf op als gesprekspartner, niet als beoordelaar
- Het is géén functioneringsgesprek: zorg voor een gelijkwaardige, open sfeer.
3. Zorg voor rust en aandacht
- Plan voldoende tijd in (minimaal 45 minuten).
- Kies een rustige plek zonder afleiding.
- Zet je telefoon en e-mailnotificaties uit.
4. Stel open vragen
Laat de medewerker vertellen. Stel open vragen als:
- Waar krijg je energie van in je werk?
- Wat zou je meer of juist minder willen doen?
- Waar zie jij jezelf over twee jaar?
5. Luister écht
- Laat stiltes vallen – dat geeft ruimte tot nadenken.
- Vat samen wat je hoort, check of je het goed begrijpt.
6. Help bij het concretiseren van ambities
Niet iedereen weet precies wat hij of zij wil. Stel vragen als:
- Wat vond je leuk aan die taak?
- Wat wil je verder ontwikkelen?
7. Denk mee in ontwikkelmogelijkheden
- Probeer zo breed mogelijk te denken: trainingen, coaching, meeloopdagen, projecttaken, interne mobiliteit. Ook kleine stappen kunnen al veel betekenen.
8. Laat waardering blijken
- Erken inzet, groei of initiatief.
- Een compliment werkt enorm motiverend – en het kost niets.
- Wees oprecht nieuwsgierig en geïnteresseerd.
Tips voor medewerkers
Voor jou als medewerker is een ontwikkelgesprek een kans om na te denken over je eigen groei, ambities en werkplezier. Hieronder vind je praktische tips om goed voorbereid en met vertrouwen het gesprek in te gaan:
1. Denk vooraf na over je werk en ontwikkeling
- Wat vind je leuk aan je werk?
- Waar krijg je energie van?
- Wat zou je anders willen of juist méér doen?
2. Bepaal je ambitie (ook als die nog vaag is)
- Wil je doorgroeien? Iets nieuws leren? Juist meer balans tussen werk en privé?
- Weet je het nog niet? Dan is dát ook iets om te bespreken.
3. Wees eerlijk en open
- Durf aan te geven waar je tegenaan loopt.
- Deel je dromen en twijfels – dit is jouw moment.
4. Stel zelf ook vragen
- Welke ontwikkelmogelijkheden zijn er in het team?
- Zijn er projecten waar ik aan mee kan doen?
- Wat zie jij als mijn sterke punten?
5. Vraag om feedback
- Hoe zie jij mijn ontwikkeling?
- Wat gaat goed en waar zit nog ruimte om te groeien?
6. Denk na over hoe je wilt leren
- Wat is jouw leerstijl? Volg je graag een cursus, of wil je liever een meeloopdag, coaching of leren door gewoon te doen?
7. Wees realistisch én ambitieus
- Kijk eerlijk naar wat haalbaar is op korte én lange termijn.
- Laat zien dat je gemotiveerd bent, maar ook bereid bent stappen te zetten.
Leer ontwikkelgesprekken voeren waar je écht iets aan hebt
Het voeren van ontwikkelgesprekken is voor jou als leidinggevende bij uitstek een kans om jouw waardering te tonen aan je medewerker en hem te ondersteunen in zijn ontwikkeling. Onze trainingen kunnen je helpen om ontwikkelgesprekken waardevol en effectief te voeren.
- Training Beoordelings- en functioneringsgesprekken: leer een goed gesprek te voeren om de ontwikkeling van medewerkers te volgen en bij te sturen waar nodig.
- Training Feedback geven: elkaar feedback geven is een onmisbaar element als je de focus legt op ontwikkeling.
- Training Verbindend communiceren: leer de kracht van het goede gesprek kennen en ontwikkel vaardigheden die meer verbinding creëren.
Start je binnenkort in een leidinggevende functie? Of ben je benieuwd of leidinggeven bij jou past? Bereid je voor met deze whitepaper.
