Emoties zijn onlosmakelijk verbonden met ons dagelijkse leven en dus krijg je ook als leidinggevende er vroeg of laat mee te maken: emoties op de werkvloer. Hoe je daar als leidinggevende effectief mee omgaat? Dat lees je in dit artikel.
Inhoud
Emoties op de werkvloer
Op de werkvloer krijg je te maken met mensen. Mensen die van alles meemaken in het dagelijks leven en op het werk. Daarbij kunnen emoties opspelen. Emoties die ze tijdens het werk niet altijd even kunnen uitzetten of kunnen wegstoppen. Medewerkers kunnen verdrietig zijn om iets uit hun privéleven en dit uiten op het werk. Of ze zijn emotioneel door een werksituatie.
Op de werkvloer komen alle emoties voor waartoe je je als leidinggevende moet verhouden. Met positieve emoties omgaan is vaak niet zo moeilijk. Negatieve of complexe emoties leveren meer uitdaging op.
Wat zijn emoties?
Laten we bij het begin beginnen: wat zijn emoties eigenlijk?
- In de psychologie wordt uitgegaan van vier basisemoties: bang, boos, bedroefd, blij. Elke emotie wordt veroorzaakt door gevoelens. Boosheid wordt bijvoorbeeld veroorzaakt door een gevoel van onrechtvaardigheid.
- Emoties zijn subjectief: onderliggende gevoelens veroorzaken niet altijd het dezelfde emotie. Zo kan een gevoel van frustratie bij de ene leiden tot boosheid en bij de ander tot bedroefdheid of angst.
- Een emotie veroorzaakt een fysieke reactie: je hart gaat sneller kloppen, je spieren spannen zich, je ademhaling wordt sneller. Emoties hebben dan ook een functie: angst waarschuwt ons bijvoorbeeld voor gevaar. Je lijf maakt zich klaar om te vluchten, al je spieren spannen zich en je bent gefocust op datgene dat je bang maakt. Huilen doen we bijvoorbeeld omdat we daarmee laten zien dat we getroost willen worden en het vermindert de spanning in je lichaam.
- Als laatste zijn emoties veranderlijk: we weten allemaal dat huilen en lachen dicht bij elkaar liggen. Wat begint als een emotie van blijheid kan zich ontwikkelen naar bedroefdheid. Bijvoorbeeld: je bent blij met je nieuwe baan, maar voelt je verdrietig als je je collega tegenkomt die dezelfde baan wilde.
In dit artikel hebben we het over het omgaan met medewerkers die bang, bedroefd of boos zijn.
Wat te doen bij emoties op de werkvloer
Hoe ga je om met een emotionele werknemer? We zetten een aantal tips op een rijtje.
1. Toon empathie
Het tonen van empathie is essentieel. Luister actief naar wat de medewerker te zeggen heeft en probeer de situatie vanuit zijn of haar perspectief te begrijpen. Dit creëert verbondenheid en vertrouwen.
2. Bied een luisterend oor
Geef de medewerker de ruimte om zijn of haar emoties te uiten zonder te oordelen. Soms wil iemand gewoon gehoord worden en erkend worden voor wat hij of zij doormaakt.
3. Wees ondersteunend
Bied ondersteuning aan door praktische hulp aan te bieden of door te helpen bij het vinden van oplossingen voor het probleem. Laat zien dat je er bent om te helpen en dat de ander er niet alleen voorstaat.
4. Waarborg de privacy
Respecteer de privacy van de medewerker. Bespreek zijn of haar emotionele toestand niet met anderen zonder toestemming.
5. Moedig zelfzorg aan
Herinner medewerkers eraan dat zelfzorg belangrijk is. Moedig hen aan om pauzes te nemen, te praten met een professional als dat nodig is, en zichzelf toe te staan om te ontspannen buiten werktijd.
6. Zoek de trigger
Het is nuttig om de oorzaak van de emoties te herkennen en een eventueel patroon te zien. Zeg iets als ‘Ik zie dat je ergens van overstuur bent. Komt het door…?’ Zo benoem je het zonder dat je er te diep op ingaat en er nog meer gevoelens bij komen.
7. Geef even een pauze
Stel een emotionele medewerker een korte pauze voor – eventueel om een kop koffie te drinken of een stukje te lopen – en om daarna weer bij elkaar te komen en het gesprek te hervatten. Zoek naar wat op dat moment nodig is.
8. Haal geen oude koeien uit de sloot
Moedig de werknemer aan om te focussen op de zakelijke situatie. Vraag bijvoorbeeld ’Wat moet ik weten over de situatie?’ of ‘Wat vind je nu belangrijk?’
9. Sluit duidelijk af
Sluit een gesprek met een emotionele medewerker duidelijk af. Spreek vervolgacties af en beëindig het gesprek zodat niemand blijft hangen in emoties. Dit doe je bijvoorbeeld zo: ‘Oké, ik bel die en die, jij kunt daar en daar mee verder. Bedankt voor het gesprek, we zien elkaar volgende week op dezelfde tijd.’
Wat doe je niet bij emoties op de werkvloer
Als een medewerker emoties toont, doet dit ook iets met jou als leidinggevende. Je kunt weerstand voelen, zelf geëmotioneerd raken of het willen negeren. Hieronder wat je vooral niet moet doen als je een emotionele medewerker tegenover je hebt.
- Heftig reageren op tranen: zie het huilen zoals je ook zou kijken naar iemand die zijn wenkbrauwen fronst, of zijn lip bijt. De tranen zijn een fysieke reactie op spanning, niet meer, niet minder. Kijk de huilende werknemer aan, gebruik neutrale woorden en laat zien dat je er aandacht voor hebt zonder zelf mee te gaan in de emoties.
- Emoties negeren: negeer de emoties van de medewerker niet. Emoties zijn reëel en verdienen respect, ook als je het er niet mee eens bent. Het kan onprofessioneel en zelfs schadelijk zijn als je gevoelens van de andere minimaliseert of afwijst.
- Te snel oordelen: voorkom een snel oordeel over de situatie of de emoties van de medewerker. Neem de tijd om de context te begrijpen voordat je conclusies trekt.
- Het probleem kleiner maken: bagatelliseer de problemen of uitdagingen van de medewerker niet. Zelfs als iets voor jou misschien niet belangrijk lijkt, kan het voor de ander een grote bron van stress zijn.
- Troosten met ongevraagde fysieke aanraking: fysiek contact (een arm om iemand heen slaan, een hand op iemands been leggen of iemands hand vastpakken) kan als troostend worden ervaren, maar het is cruciaal om toestemming te vragen. Respecteer de persoonlijke en professionele grenzen van de ander.
Het omgaan met emoties is voor veel leidinggevenden ingewikkeld, maar is wel een cruciaal onderdeel van effectief leiderschap. De relatie tussen leidinggevende en medewerker kan ermee namelijk gemaakt, maar ook mee kapotgemaakt, worden.
Meer leren over effectief leiderschap
Op de juiste manier omgaan met emoties is een belangrijk aspect van leidinggeven. In de training De effectieve teamleider komt dit daarom ruim aan bod naast onderwerpen als communicatiestijlen, leiderschapsstijlen en feedback geven.
