11 oktober 2021

Assertief op het werk: grenzen aangeven; nee zeggen; voor jezelf opkomen. Hoe je het ook wilt noemen, veel mensen hebben er moeite mee. Zeker op het werk, waar je ook te maken hebt met hiërarchie en (dominante) managers en collega’s.

Sila, verkoopmedewerker in de binnendienst, vertelt: “Dan was het bijvoorbeeld vrijdagmiddag 5 uur en iedereen was al weekend aan het vieren. Behalve ik. Want ik had voor de zoveelste keer ja gezegd toen mijn leidinggevende vroeg of ik nog even iets wilde afmaken voor het weekend. En daar zat ik dan. Met een knoop in mijn maag van frustratie.” Sila besloot: genoeg is genoeg. Ik ga er wat aan doen! Hoe ze dit voor elkaar kreeg lees je in dit artikel.

Hoe word je assertiever?

Assertiever worden kun je leren! Aan de hand van Sila’s leerproces hebben we 5 praktische tips voor je op een rij gezet, waarmee je meteen de eerste stappen zet naar meer assertiviteit op de werkvloer:

Tip 1: Achterhaal eerst waarom je het moeilijk vindt

Het kan best zijn dat iemand teleurgesteld is, boos wordt of je onaardig vindt als je nee zegt. En natuurlijk maakt dat het extra moeilijk om toch achter dat antwoord te blijven staan. Ter geruststelling: het is onmogelijk om iedereen tevreden te stellen. Maar dat betekent niet dat jij je in allerlei bochten moet wringen.

Sila kwam erachter wat haar tegen hield om voor zichzelf op te komen. “Het kostte me wel even wat denkwerk, maar ik weet nu dat ik anderen niet wil teleurstellen. Dat vind ik echt het ergste, dat iemand teleurgesteld zou zijn in mij. Zeker mijn leidinggevende. De gedachte alleen al!

Vervolgens vroeg ik me af: is die ander eigenlijk wel teleurgesteld als ik nee zeg? Ik ben het gaan navragen bij mijn collega’s en wat bleek? Niemand zei teleurgesteld te zijn als ik nee zeg. Ze zeiden wél dat ze teleurgesteld zijn als ik eerst ja zeg en daarna alsnog terugkrabbel. Want dan hadden ze het al veel eerder aan een ander kunnen vragen. Des te meer reden dus om vaker en eerlijk nee te zeggen.

Nu moest ik nog een manier vinden om daadwerkelijk nee te zeggen. Ik zei bijvoorbeeld: ik vind het vervelend als ik je teleurstel, maar ik kan je niet helpen. Zo maakte ik het voor mezelf veel minder groot.”

Tip 2: Weet waar jouw grenzen liggen, om assertiever te worden op het werk

Pas Op - IMK OpleidingenAssertief zijn begint bij weten waar je grenzen liggen. Als mensen maar over jouw grenzen heen blijven gaan, wordt het steeds moeilijk om die grens te voelen. Met onderstaande tips kom je erachter wat jouw grenzen zijn.

  • Houd eens bij wat je eerste reactie is als iemand aan je vraagt om iets voor hem te doen. Voorafgaand aan ‘ja’, heb je waarschijnlijk in je hoofd al een hoop bezwaren bedacht.
  • Zeg nooit direct ja, vraag bedenktijd. Zo creëer je tijd voor jezelf om een goede afweging te maken.
  • Ga eens na waarom je tegen sommige opdrachten juist wél ja wilt zeggen. Bijvoorbeeld omdat je het belangrijk vindt of interessant. Als je weet waar je ja tegen zegt, weet je ook waar je nee tegen zegt.

“Ik zeg tegenwoordig: Nee, ik kan je niet helpen. Maar als ik me bedenk, ben je de eerste die het hoort!”

Sila bepaalde ook haar grenzen door een maximum te stellen aan de tijd die ze aan werk voor anderen wilde besteden. “Op woensdagmiddag is het vaak wat rustiger en heb ik meestal wel wat tijd over. Dus ik bedacht me dat ik alleen ja zeg als ik het op woensdagmiddag kan doen en het me maximaal 3 uur kost. En anders niet. Zo werd nee zeggen een stuk eenvoudiger, zelfs tegen mijn leidinggevende. Ik had er immers goed over nagedacht.”

Tip 3: Assertief worden op het werk zonder sorry te zeggen

Nee zeggen - IMK OpleidingenAls je eenmaal weet waar je nee tegen wilt zeggen, komt de volgende uitdaging om de hoek kijken. Het daadwerkelijk uitspreken. Mensen die minder assertief zijn, hebben de neiging om sorry te zeggen. Sila deed dat ook: “Ik zei altijd sorry. Ook als het niet mijn schuld was. Oh, sorry, zo bedoel ik het niet. Sorry, ik heb geen tijd. Oh sorry, dat wist ik niet.”

Hoe dan wel?

  • Zeg in drie zinnen nee: in de eerste zin kom je voor jezelf op. In de tweede zin toon je begrip voor de ander en in de derde zin kom je weer voor jezelf op. Bijvoorbeeld: “Nee, ik kan je niet helpen. Ik begrijp dat dat voor jou heel vervelend is. Maar ik heb geen tijd.”
  • Houd het kort. Hoe meer uitleg je geeft, hoe meer ruimte er ontstaat voor discussie. En dan laat je je misschien alsnog overhalen.
  • Blijf je antwoord herhalen als iemand blijft doorvragen: nee, ik kan je niet helpen.

Sila: “Ik had een collega die me altijd toch nog probeerde over te halen. Waarom ik dan niet even kon helpen? Ik had toch wel éven tijd? Het duurt echt maar even! De volgende keer doe ik weer iets voor jou. Jij hebt het zó gedaan, mij kost het veel meer tijd. Echt alles gooide hij altijd in de strijd. Inmiddels ga ik er niet meer op in en blijf ik herhalen: nee, ik kan je niet helpen of nee, dat lukt me niet. In het begin voelt het raar, maar het werkt echt!

En ik wil je mijn ultieme omdenk-tip ook geven. Uiteraard kun je altijd terugkomen op je besluit als je toch een keer ja zegt terwijl je eigenlijk nee bedoelt. Maar ik draai het liever om. Ik zeg nu: nee, ik kan je niet helpen. Maar als ik me bedenk, ben je de eerste die het hoort!”

Tip 4: Licht je collega’s in dat je assertiever wilt worden op het werk

Maak je collega’s deelgenoot van je voornemen om meer voor jezelf op te komen en dat je vaker nee gaat zeggen. Zo kunnen ze je helpen om je aan je voornemen te houden én je kunt ze alvast vertellen waar je sowieso nee tegen zegt.

Tip 5: Assertiever worden? Focus je op andere dingen

Alles wat je aandacht geeft, groeit. Zo is het ook met assertiviteit. Hoe meer aandacht je eraan besteedt dat je assertiever wilt worden, hoe moeilijker het wordt. Kom voor jezelf op en richt je aandacht vervolgens weer op andere dingen. En relativeer: zó belangrijk ben je ook weer niet. Als jij het niet doet, doet een andere collega het wel.

Sila heeft nu al een tijdje geoefend met assertiviteit en ze merkt de positieve gevolgen. “Ik dacht altijd dat ik heel aardig was door ja te zeggen, maar nu weet ik dat ik aardiger ben door néé te zeggen. Ik krabbel niet meer terug op het laatste moment en als ik ja zeg tegen een verzoek, doe ik het van harte. Collega’s weten nu waarvoor ze me kunnen vragen en ik help nu met veel meer plezier.”

Ook assertiever worden op het werk? Lees alles over persoonlijke effectiviteit of bekijk onze training Persoonlijke effectiviteit waar je je leert uitspreken, voor jezelf leert opkomen hierdoor ga je met meer plezier en zelfvertrouwen naar je werk. Coaching op de werkvloer is ook mogelijk, onze gekwalificeerde coaches begeleiden je graag!